آرتروز زانو یکی از شایعترین بیماریهای مفصلی است که به ویژه در افراد بالای ۴۵ سال دیده میشود. این بیماری باعث تحلیل رفتن تدریجی غضروف مفصل زانو شده و منجر به درد، سفتی و کاهش حرکت مفصل میشود. شناخت دقیق تأثیر آرتروز بر زانو میتواند به پیشگیری، کنترل و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.
آرتروز زانو چیست؟
آرتروز زانو یا استئوآرتریت زانو (Knee Osteoarthritis) نوعی بیماری دژنراتیو مفصلی است که در آن غضروف مفصل زانو به مرور زمان فرسوده میشود. غضروف وظیفه کاهش اصطکاک بین استخوانها را بر عهده دارد. با تحلیل رفتن آن، استخوانهای زانو به طور مستقیم روی هم ساییده میشوند و درد، التهاب و محدودیت حرکتی ایجاد میشود.
علائم آرتروز زانو
تأثیر آرتروز بر زانو میتواند در مراحل مختلف، علائم متفاوتی ایجاد کند. از جمله رایجترین علائم آن عبارتند از:
-
درد مزمن زانو که هنگام حرکت یا حتی در حالت استراحت حس میشود.
-
سفتی مفصل بهویژه پس از بیدار شدن از خواب یا نشستن طولانی مدت.
-
تورم و التهاب زانو به علت تجمع مایعات یا پاسخ التهابی بدن.
-
صدای تقتق یا خردشدن هنگام حرکت دادن زانو.
-
محدودیت در حرکت زانو و دشواری در انجام فعالیتهایی مانند بالا رفتن از پله یا نشستن روی زمین.
-
تغییر در شکل زانو و انحراف تدریجی آن در موارد پیشرفته.
دلایل بروز آرتروز زانو
دلایل مختلفی میتوانند در بروز آرتروز زانو نقش داشته باشند:
-
افزایش سن: با بالا رفتن سن، قدرت بازسازی غضروف کاهش مییابد.
-
چاقی: وزن زیاد، فشار مضاعفی به مفاصل وارد میکند و موجب تحلیل سریعتر غضروفها میشود.
-
صدمات زانو: آسیبهای قبلی مانند شکستگی، کشیدگی رباط یا پارگی مینیسک میتوانند خطر آرتروز را افزایش دهند.
-
وراثت: سابقه خانوادگی آرتروز یکی از عوامل مهم است.
-
سبک زندگی کمتحرک یا فعالیتهای شدید ورزشی نیز در ابتلا به آرتروز مؤثر هستند.
تأثیر آرتروز بر کیفیت زندگی
آرتروز زانو نه تنها باعث ناراحتی جسمی میشود، بلکه کیفیت زندگی را نیز کاهش میدهد. فرد ممکن است دچار کاهش استقلال در انجام کارهای روزمره شده، از فعالیتهای اجتماعی دور بماند و حتی دچار افسردگی شود. درد مزمن زانو همچنین خواب شبانه را مختل میکند و منجر به خستگی مزمن خواهد شد.
درمان آرتروز زانو
درمان آرتروز زانو معمولاً با روشهای غیرجراحی آغاز میشود:
-
فیزیوتراپی و تمرینات تقویتی عضلات اطراف زانو.
-
داروهای ضد التهابی و مسکنها برای کنترل درد و تورم.
-
استفاده از زانوبندهای طبی برای حمایت از مفصل.
-
تزریق ژل یا کورتون در مفصل زانو.
-
کاهش وزن برای کاهش فشار وارده به مفصل زانو.
-
در مراحل پیشرفته، جراحی تعویض مفصل زانو بهعنوان آخرین گزینه مطرح میشود.
پیشگیری از آرتروز زانو
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. برای کاهش احتمال ابتلا به آرتروز زانو:
-
وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید.
-
از فعالیتهای بدنی با فشار زیاد به زانو بپرهیزید.
-
عضلات پا را تقویت کنید تا فشار از روی مفصل برداشته شود.
-
در صورت آسیبدیدگی زانو، سریعاً درمان مناسب دریافت کنید.
جمعبندی
آرتروز زانو یکی از شایعترین بیماریهای مفصلی است که میتواند تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشد. با شناخت علائم اولیه، مراجعه به موقع به پزشک، اصلاح سبک زندگی و رعایت توصیههای درمانی، میتوان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرده یا آن را بهخوبی کنترل کرد. حفظ وزن سالم، انجام حرکات اصلاحی و پرهیز از فشارهای غیرضروری به زانو از جمله بهترین راهکارهای پیشگیری و مدیریت این بیماری هستند. اگر دچار درد یا خشکی در ناحیه زانو هستید، حتماً با یک متخصص ارتوپدی مشورت کنید تا در صورت وجود آرتروز، روند درمان را سریعتر آغاز کنید.